- 08 Feb 2012, 12:56
#2353728
Čedomir Jovanović - sinonim autošovinističkog odnosa prema vlastitom narodu
Na predstojećim izborima u Srbiji, najvjerovatnije 6. maja ove godine, vidjeće se kakav je novi odnos snaga, koliko je strpljivih, a koliko nervoznih među pripadnicima političke porodice koja u Vašingtonu vidi oca, u Briselu majku, a u Prištini, Sarajevu i Zagrebu braću i sestre?
Ne dešava se baš često da značajan dio posmatrača nekog dvoboja utroši ogromnu energiju razmatrajući kako i zašto je uopšte došlo do tog obračuna, a da sam sadržaj „razmjene udaraca“ ne bude u prvom planu. Upravo to se dogodilo nakon famoznog televizijskog duela predsjednika Republike Srpske Milorada Dodika i čelnika Liberalno-demokratske partije u Srbiji Čedomira Jovanovića. Efekat iznenađenja bio je potpun, bez obzira na pozitivan ili negativan predznak šoka u mnogobrojnoj populaciji koja je gledala nestandardnu raspravu u Tanjugovom pres centru u Beogradu, 1. februara. Toliko nekonvencionalnu, da je najdrastičniji slučaj zapanjenosti bila Maja Vojinović, izgubljena i dezorijentisana osoba kojoj je, nekim čudom, pripala zahtjevna uloga moderatora u ovom „dijalogu“.
U prvom slučaju, nije bilo pretjeranog udubljivanja u dilemu: „Da li je trebalo učestvovati u takvoj emisiji?“ Jer, ljudi s obje strane Drine sa afirmativnim odnosom prema Dodiku gotovo stoprocentno preziru Jovanovića. Oni se nisu upuštali u posebne analize pripremnih radnji za priliku da se iritantnom lideru LDP-a poruči sve što bi mu i sami saopštili, vjerovatno u još drastičnijoj formi. I za obrnutu situaciju vrijedi isti princip, jer se „kosmopolitski“ i „građanski“ segment javnosti u Srbiji, zajedno sa slabašnijim krugom istomišljenika u Republici Srpskoj, a naročito sa ushićenim fanovima iz Sarajeva i Federacije BiH, obradovao mogućnosti da Jovanović bude transmisija za njihove tone negativne energije usmjerene ka „mrskom nacionalisti“ s druge strane stola.
Sladostrašće: Međutim, u miljeu personalno nesklonom Miloradu Dodiku, ali, vrijednosno daleko bližem njegovoj argumentaciji, nego opservacijama Čedomira Jovanovića, susret pred kamerama dočekan je na volej. „Šta ima da traži predsjednik Republike sa predvodnikom minorne stranke iz Srbije“, izgovarano je sa dosta jeda unutar te „škole mišljenja“. Zaista, ta teza ima uporište u striktnom matematičkom pristupu. Na posljednjim predsjedničkim izborima u Srbiji 3. februara 2008. Čedomir Jovanović je dobio 219.689 glasova (5,34 odsto), a na parlamentarnim izborima 11. maja iste godine Liberalno-demokratska partija osvojila je 216.902 glasa (5,24 odsto). Ukoliko LDP tretiramo kao konvencionalnu, bezličnu opciju, kakvih ima na stotine širom Balkana i Evrope, ljutnja je stvarno utemeljena. Ali, takva mjerila u ovom slučaju nisu suvisla. Jer, Čedomir Jovanović nije šef standardne stranke, on je vrh ledenog brijega jednog autošovinističkog odnosa prema vlastitom narodu.
Taj porazni i žalosni „pogled na svijet“ širi je od pukog izbornog rezultata LDP-a i zbog toga ima smisla izaći na crtu najbitnijim akterima takvog „koncepta“. Ne treba biti specijalno lucidan pa primjetiti da je i među onima koji su na izborima prije četiri godine podržali listu „Za evropsku Srbiju“ bio nezanemarljiv broj ljudi čija se osnovna uvjerenja ne razlikuju od stavova prosječnih Čedinih simpatizera. Tada je koalicija ZES, sa Demokratskom strankom Borisa Tadića u jezgru, očigledno, ponajviše zahvaljujući marketinškim akrobacijama Srđana Šapera i Dragana Đilasa, uspjela da privuče kritičnu masu glasača sa veoma šarolikom strukturom. Nesumnjivo, tu jeste bilo nezlonamjernih konzumenata pažljivo doziranog spinovanja, koje je trebalo da Tadića predstavi kao nacionalno odgovornog političara. Opet, na drugom kraju te heterogene populacije bilo je nemalo onih koji sa otužnim sladostrašćem naglašavaju slovo „j“, dok pokušavaju da se narugaju, je li, primitivnoj i nepismenoj svjetini, u njihovoj vizuri označenoj kao „patrijote“, odnosno, nesoj sklon takvoj besmislici kao što je lojalnost sopstvenoj zemlji i naciji.
Od posljednjeg izjašnjavanja birača u matici prošle su četiri sezone i mnoge maske su popadale. Procijenjujući da su u tom periodu znatno pomjerene granice onog što većinski narod između Subotice i Vranja može da proguta, najeksponiranija ličnost projekta „evropske Srbije“ je, korak po korak, napuštala prvobitnu „pragmatičnu“ i „realističnu“, kamufliranu eldepeovštinu, te je klizila prema ogoljenoj, „idealističkoj“ varijanti iste politike. Ali, puritanci na toj strani nemaju razumijevanja za bilo kakvo kalkulisanje, za bilo kakav sporovozni poduhvat „prevaspitavanja nacionalističkih masa“. Oni hoće sve i odmah. Na predstojećim izborima u Srbiji, najvjerovatnije 6. maja ove godine, vidjeće se kakav je novi odnos snaga u tom dijelu javnosti, objedinjenom oko ciljeva, a podijeljenom zbog sredstava. Koliko je strpljivih, a koliko nervoznih među pripadnicima političke porodice koja u Vašingtonu vidi oca, u Briselu majku, a u Prištini, Sarajevu i Zagrebu braću i sestre?
Pismo – glava: Rezultati bi mogli da iznenade kritičare Milorada Dodika u Republici Srpskoj, sklone da mu prigovore što je „omalovažio instituciju predsjednika“ pristankom na duel sa Čedomirom Jovanovićem. Pošto ne registruju LDP van LDP-a - i u strankama, ali i u drugim sferama javnog života, od kulture, preko medija, do pravosuđa - po svoj prilici, imaće razloga da iznenađeno podignu obrve kada se na semaforu pojave osjetno uznapredovali aktuelni parametri avangarde autošovinizma, pod svježim pseudonimom „Preokret“. Još jedna zabluda – to neće biti posljedica TV dvoboja Jovanovića i Dodika, već unutrašnjih procesa u Srbiji i pregrupisavanja na tamošnjoj političkoj sceni. Jer, duel sigurno nije naveo nijednu osobu da promijeni pozicije. Ko god je, s obje strane Drine, događaje u Srebrenici 1995. tretirao kao ratni zločin, a ne kao „genocid“, neće zbog Čedine patetike i demagogije pristati na tu propagandnu floskulu. Ko god je, i u Srbiji i u RS, bulaznio o tome da svi državotvorni putevi neminovno vode Srbe iz Bosne i Hercegovine prema Baščaršiji, nastaviće da lebdi na istom apsurdu, bez obzira na Dodikova trezvena ukazivanja na to da je dobar češko-slovački razvod daleko razumniji izbor od lošeg šerijatskog braka.
Zbog takvih i mnogih sličnih paralela, vidljivih u transkriptu emisije, deplasirano je o TV duelu rezonovati u takmičarskim kategorijama „rasturanja“. U sudaru dva politička svijeta, bez ikakvih dodirnih tačaka, uzaludno je tragati za retoričkim nokautom ili pobjedom na poene. Znači, ista meta – isto odstojanje. Tu ne mijenjaju ništa ni Jovanovićevi decibeli, jer glasniji nije bio dominantniji u ovom slučaju. Što se tiče Dodika, za njega pravi izazov počinje tek po izlasku iz studija. Učešće u duelu sa prvim LDP-ovcem imaće opipljive domete samo ako se upliv predsjednika RS u višepartijsku scenu Srbije, u ovom osjetljivom predizbornom periodu, ne bude ponavljao. Pojavljivanje na stranačkim mitinzima „kolege“ po funkciji iz Beograda, kao u ranijim godinama, predstavljalo bi težak autogol i poništilo bi svaki efekat dokazivanja da su Jovanović i slični njemu samo „pismo“ na falsifikovanoj metalnoj novčanici. Jer, šta će to da vrijedi, ukoliko za par mjeseci čujemo da „glava“ na istoj kovanici i nije tako loša. Ili, još gore, ako „glava“ počne da koristi sadašnje okolnosti da i Dodika i Jovanovića predstavi kao „ekstremiste“ sa različitim predznakom, a sebe kao „zlatnu sredinu“ između krajnosti.
A ono što se zaista izvojilo po degutantnosti u iritantnom nizu parola predsjednika LDP-a jeste „svojatanje“ Srđana Aleksića. Kao jedna od krupnih grešaka svih koji drže do srpskog identiteta i samopoštovanja, može se označiti posthumno prepuštanje hrabrog i plemenitog mladića iz Trebinja na milost i nemilost hijenama, ogrezlim u nacionalnoj samomržnji. Srđan je bio pripadnik Vojske Republike Srpske, a ne član neke od nevladinih organizacija, lažno posvećenih „ljudskim pravima“ i apsolutno gadljivih prema mozaiku iz koga, već dugo, beskrupulozno izuzimaju ovu potresnu sudbinu. Nažalost, toj zloupotrebi ne nazire se kraj, ali bar bi trebalo da se nasluti finiš nijemog posmatranja ove mračne ambicije takozvanih antiratnih profitera.
Istih onih kojima, paradoksalno, Drina nije granica, iako sve čine da na njoj podignu „gvozdenu zavjesu“, pošto se, osim etablirane „Druge Srbije“, već izvjesno vrijeme naziru konture slično intonirane „Druge Republike Srpske“. Ti krugovi se sasvim dobro razumiju dok upijaju riječi Čedomira Jovanovića, posebno kada čovjek sa jednim krakom porodičnog stabla u Drakseniću kod Kozarske Dubice potencira stupidne podjele na „Srbijance“ i „Bosance“. U tome je mnogo otrova, ali, bez šanse da, usljed tih toksičnih kiša, u RS zaživi animozitet prema Srbiji. U studiju sa Jovanovićem bilo je izuzetno hladno, međutim, u izrazitoj većini pogleda iz RS prema Srbiji uvijek će biti nesumnjivo toplo. Bez dileme, takva relacija je dvosmjerna, ma koliko dugo magovi postizborne obrnute alhemije pokušavali da pretvore čestiti glas tihe većine u Srbiji u olovo i živu.
Saša Bižić
